مقام معظم رهبری امسال را سال اصلاح الگوی مصرف توسط مسئولین ومردم نامیدند این حقیر سعی می نمایم در این نوشتار با استفاده از بیانات اهل بیت(ع) وآیات قرآن مطالبی را تقدیم نمایم امام صادق(ع) در روایتی فرموده اند:لیس فیما أصلح البدن اِسراف ... إنما الإسراف فیما أتلف المال و أضر بالبدن؛ در آنچه بدن را سالم نگه می دارد اسراف نیست بلکه اسراف در چیزهایی است که مال را از بین می ببرد و به بدن صدمه بزند.
به نظر این حقیر در این کلام باحکمت امام صادق(ع) نکاتی نهفته است:
1-خرج کردن درآنچه با عث تقویت بدن می شود اسراف نیست هرچه که بدن را سالم نگه می دارد مانند ورزش کردن؛ غدای اندازه خوردن؛ سخن گفتن؛ خرج کردن برای بهداشت ودرمان تن وجسم؛ مخارج سفر وتفریحات سالم ؛ یادگیری وآموزشهای لازم ومواردی از این قبیل هرچه هم که انسان هزینه ومصرف نماید تا به بدن ضرری نزند اسراف نیست بدیهی است همین خوردن وآشامیدن ؛ سخن گفتن؛ خوابیدن؛ تفریح و حرص وجوش خوردن برای دنیا هم اگر زیادباشد واز اندازه بیرون رود برای بدن انسان مضر است پس به فرموده اسراف محسوب میشود. ولذا امام در حدیثی دیگر نیز فرموده اند:للمسرف ثلاث علامات: یشتری ما لیس له و یلبس ما لیس له و یأکل ما لیس له؛ اسراف کننده سه نشانه دارد: آنچه در شأنش نیست خریداری می کند، آنچه در شأنش نیست می پوشد وآنچه در شأنش نیست میخورد.
2- هرکاروهزینه ای هم که اگر هدر دادن مال محسوب نشود اسراف نیست اما اگر رفاه وآسایش وتن پروری وتفریح وسفر وامکانات زندگی وبریز وبپاشهای ما از میزان منطقی خود خارج شود ونه روح ما ونه جسم ما به آن ها نیاز نداشته باشد قطعاً تلف نمودن مال می شود واین هم اسراف است.
3- با توجه به این سخن ارزشمند امام صادق(ع) معیار صرفه جویی در اسلام مشخص می شود ومی توان این کلام را برای الگوی خود در مصرفِ منطقی برگزید.
4- چه خوب است مسئولین محترم هم آنچه را که برای روح وجسم مردم ضرر ندارد واتلاف بیت المال نمی شود برنامه ریزی نموده واز کارها وهزینه هایی که برای جامعه مضر است واتلاف بیت المال می شود پرهیز نمایند. انشاءالله
این قسمت ششم وآخرین بخش از مطالب
مربوط به مزه خدمت رسانی است انشاء الله مورد توجه همه قرار گیرد:امام
سجاد(ع) در دعایى مى فرمایند: اللهمّ صَلّ عَلَى محمدٍ و آل محمّدٍ... و أجْرِ لِلنّاسِ علَى یَدَىَّ الخَیر و لا تَمْحَقْهُ
بَالمَنَّ؛ پروردگارا، بر محمد و آلش درود فرست و به دست من
خیر و خوبى به مردم برسان و با منّت گذاری ام برسرشان، آن را نابود مساز. وقتی یک
امام معصوم یکی از درخواستهایش از خدا این باشدپس تکلیف ما چه است واقعا خدمت
رسانى، توفیقى است که به هر کس ندهندش، و لیاقتش را باید از خداوند گرفت آیةالله
جوادى آملی مکرر در قنوت نماز از خدا چنین مى طلبد: «یا مُسبِّب الأسبابِ هَیِئ
لَنا أسبابَ الخیرات»؛ اى خداى سبب ساز، اسباب و زمینه هاى امور خیر را براى
ما مهیا ساز. وآیا انجام امور خیر نمی تواندخدمت رسانی به هم نوع ورفع نیازهای مادی ومعنوی
او باشد؟در روایات آمده است: «المِسکینُ رَسُولُ اللّهِ»
شخص مسکین فرستاده خداست به سوى شما آمده تا مقدارى از بار گناه و گرفتارى شما را،
از دوشتان بردارد . امام سجاد (ع)
هنگامی که به مستمندی صدقه ای میدادند دست خود یا دست آن فقیر را می بوسیدند وقتی
از علت آن سوال شد فرمودند صدقه اول به دست خدا می رسد بعد به دست فقیر ومن می
خواهم با بوسیدن دست فقیر خود را متبرک نمایم قال امیر
المؤمنین على (ع): إنّ مالَکَ لا یُغنى جَمیعَ الناسِ فَاخصُصْ بِه أهلَ الحقّ؛
به راستى دارایى تو همگان را بى نیاز نمى کند، پس آن را به اهل حق اختصاص ده. خدمت رسانى نسبت به هر کدام از خدمتگزار، مدد جو، زمان و مکان
و شرایط اجتماعى و نوع خدمت و... مراتب و درجاتى دارد. و هنگامى
که توان ما اندک است باید مهم ترین ها را مقدم بداریم و متناسب شرایط ضرورى ترین
ها را برگزینیم، نظیر سایر کارها، مثلاً در داروخانه، دارو زیاد است ولى پزشک به
تناسب بیمارى، چند قلم را مشخص مى کند. در بازار لباس و پارچه فراوان
است، ولى هر کسى به تناسب اندام و سلیقه اش، لباسى را بر مى گزیند. لازم است در وادى خدمت رسانى نیز نیم نگاهى به برخى اولویت ها
بیندازیم. مطالبی که در این چند قسمت تقدیم شد از مجموعه
ای به نام منشور خدت رسانی انتخاب شده که دارای فصلهای دیگری نیز می باشد که انشاء
الله بعداً تقدیم خواهد شد.
پنجمین قسمت مزه خدمت رسانی ادامه هشتمین اثر از آثار آن است که در باره پاداشهای آن است و در روایاتی از اهل بیت عصصمت وطهارت (ع)بیان شده که ادامه آن تقدیم می گردد باشد که مسؤولین محترم وهمه کسانی که مردم ولی نعمتانشان هستند به کار بندندانشاءالله:
امام جعفر صادق (ع) مى فرماید ...من خدمت رسانى و نیکوکارى را مانند نامش نیکو و زیبا یافتم، هیچ چیز برتر از نیکوکارى نیست مگر پاداش آن (که خدا به نیکوکار مى دهد چنان نیست که هر که دوست داشته باشد به مردم خوبى کند، موفق بشود و انجام دهد و چنین نیست که هر کسى رغبت به آن داشته باشد، توان انجام آن را بیابد. و نه هر که قدرت بر نیکوکارى دارد، فرصت و توفیق آن را نیز به دست آورد، بلکه هر گاه رغبت و توانایى و فرصت و توفیق همه باهم فراهم شود، آن گاه است که خوشبختى و کمال سعادت حاصل شود هم براى آنکه طالب نیکوکارى است و هم براى بهره مند». پیامبر خدا (ص): دَخَلَ عبدٌ الجَنَّة بِغُصنٍ مِن شَوْکٍ کانَ علَى طَریقِ المسلمینَ فَأماطَهُ عَنْهُ؛ بنده اى به سبب برداشتن شاخه خارى از سر راه مسلمانان به بهشت رفت. با دقت در این حدیث ببینیم چقدر می توانیم موانع ریز ودر شت را از سر راه مردم در ادارات برداریم وچقدر به بهشت نزدیک شویم. على بن جعفر گوید: حضرت ابوالحسن مى فرماید: من أتاه أخوه المُؤمِن فی حاجةٍ فإنّما هی رحمةٌ من الله تبارک و تعالى ساقها إلیه... هر که برادر مومنش براى حل مشکلى نزدش بیاید تنها و تنها رحمتى است از ناحیه خدا که به سویش روانه کرده است. اسماعیل بن عمار صیرفى به امام صادق (ع) عرض مى کند: فدایت شوم، آیا مؤمن رحمت به حساب مى آید براى مؤمن؟ حضرت فرمود: آرى، پرسید: چگونه؟ حضرت فرمود: هر مؤمنى که برادر نیازمندش براى رفع مشکلى نزدش بیاید، او تنها رحمتى است از جانب خدا که به سویش سوق داده و برایش سبب سازى کرده است. پس اگر حاجتش را روا کند به خوبى از رحمت استقبال کرده است. و اگر - با اینکه توانایى حل مشکل را دارد - او را برگرداند، رحمتى از خداى (عزّوجلّ) را از خود رد کرده است.مان رحمتى که خداى (عزّوجلّ) به سویش کشانده و درِ خانه اش رسانده بود. و خداى (عزّوجلّ) این رحمت را ذخیره کند تا روز قیامت براى آن کسى که حاجت او رد شدده است تا درباره مالکیت آن تصمیم بگیرد. اگر خواهد آن را به خود برگرداند و اگر خواهد به دیگرى رساند. چون روز قیامت او در رحمت خدا تصمیم گیرنده باشد - زیرا اختیارش به دست او سپرده شده است. اى اسماعیل، به نظر تو آن را به که برمى گرداند؟ گفتم: گمان ندارم آن را از خویش برگرداند. فرمود: گمان مدار بلکه یقین بدار که آن رحمت را هرگز از خود برنگرداند. مشابه این حدیث از امام حسین (ع) هم نقل شده که قبلا گذشت. حسن پسر شمون مى گوید: «نامه اى را که امام جواد(ع) با دست خطّ خود به على بن مهزیار نوشته بود خواندم، چنین بود: به نام خداوند بخشنده مهربان «اى على بن مهزیار! خداوند بهترین پاداش را به تو عنایت کند! منزلت را در بهشت قرار دهد، تو را در دنیا و آخرت خوار نکند و با ما محشور گرداند! اى على! تو را در خیر خواهى، مسلمانى، فرمان بردارى از خداوند، احترام به دیگران، انجام وظایف دینى، آزمایش کردم، و تو را پسندیدم. اگر بگویم مانند تو را ندیده ام حتماً راست گفته ام. خداوند جایگاه تو را در بهشت برین قرار دهد. اى على! در سرما و گرما. در شب و روز، خدمت تو براى ما مخفى نیست. از خداوند مسألت دارم روز رستاخیز تو را آن چنان مشمول رحمت خود قرار دهد که مورد غبطه دیگران باشى! خداوند دعا را مستجاب مى کند».قال رسول الله (ص): الخَلقُ عِیالُ الله فَأحبُّ الخَلقِ إلى الله مَن نَفَعَ عِیالَ الله و أدخلَ على أهلِ بَیتٍ سُروراً؛ آفریدگان، عیال خدا هستند پس محبوب ترین مردم نزد خدا کسى است که به عیال خدا سودى رساند و خانواده اى را شادمان سازد. امام على (ع): المَعروفُ کَنزٌ مِن أفضَلِ الکُنوزِ، و زَرعٌ مِن أَنمَى الزّرعِ، فلا تَزهَدُوا فیه و لا تَمَلُّوا؛ خوبى و خدمت گنجى است از بهترین گنج ها، و کشتزارى است از پر رویش ترین کشتها، پس نسبت به آن بى رغبت، خسته و ناراحت نشوید. امام صادق (ع): ...والمَعْروفُ واجِبٌ على کُلِّ أحَدٍ بِقَلْبِهِ وَ لِسانِهِ وَ یَدِهِ، فَمَنْ لَمْ یقدِر علَى اصْطِناعِ المعروفِ بِیَدِه، فَبِقَلْبِهِ، فَمَن لم یَقْدِر علَیه بِلسانِه فَلْیَنْوِهِ بِقَلْبِهِ؛ بر هر کس واجب است که با دل و دست و زبان، نیکوکارى و خدمت کند، پس هر که از دستش کارى ساخته نیست، با دل و زبانش. هر که با زبانش هم نمى تواند خدمتى کند پس با رأى و تصمیمش وحتی امضاء خود.در نهج البلاغه چنین آمده است: لا یَستْقیمُ قَضاءُ الحوائِجِ إلاّ بثَلاثٍ: ِاسْتصغارِها لِتَعْظُمَ، و بِاسْتِکْتامِهَا لِتَظْهَرَ، وَ بِتَعْجِیلِها لِتَهْنَأَ؛ برآوردن حوایج راست نیاید و درست نشود مگر به سه شرط: 1.کوچک شمردن آن، تا بزرگ شود؛ 2.پنهان داشتن آن تا آشکار گردد؛ 3.شتاب در انجام آن تا گوارا و مسرّت بخش شود. این نکات در خدمت رسانى بسیار حائز اهمیت است، اگر براى خدا خدمت مان را ناچیز به حساب آوریم، همچنین با ریا در بوق و کرنا و صدا راه نیندازیم خداوند خودش، در دنیا و آخرت آن را آشکار و بزرگ جلوه مى دهد. بخش آخر فرمایش امیر المؤمنین اگر عمل شود، سبب تلف نشدن وقت ارباب رجوع و گرفتاران، جلوگیرى از سرگردانى و به امروز و فردا انداختن کارها ودر نتیجه پیشگرى از انباشته شدن و تراکم کارها و همچنین مانع دلسردى و نارضایى مردم مى شود. این مطالب باز هم ادامه دارد که انشاء الله در روزهای آینده تقدیم خواهم نمود
در ادامه مطالب مزه خدمت بخش اول هشتمین مورد پاداشهای خدمت رسانی را تقدیم می دارم:
8- دارای پاداشهای زیادی است
درروایاتی از معصومین (ع) برای خدمت نمودن به مؤمنین پاداشهایی عظیم وارد شده که سه نمونه از آن به علاوه نمونه هایی که در قبل بیان شده تقدیم می گردد:
- از امام صادق(ع) : قضاء حاجه المؤمن خیر من عتق الف رقبه (اصول کافی ج 2ص199) برآوردن حاجت مؤمن بهتراست از آزاد کردن هزار برده
- از امام صادق(ع): لقضاء حاجه امرئ المؤمن احب الی الله من عشرین حجه کل حجه ینفق فیها صاحبها مآئة الف(همان مدرک) برآورده نمودن حاجت شخص مؤمنی نزد خداوند بهتر است از 20 حجی که در آن صدهزار درهم انفاق شود
- باز ازایشان : ماقضی مسلم لمسلم حاجه الا ناداه الله تبارک وتعالی : علیَّ ثوابک ولا ارضی لک بدون الجنه(همان مدرک ص200) مسلمانی حاجت مسلمانی را برآورده نکند مگر اینکه خداوند ندا می دهد که بر من است پاداش تو ومن به غیر از بهشت برای تو راضی نمی شوم.
- از امام صادق (ع) روایت شده است که فرمودند: از اهل معروف باشید وبا همدیگر در رسیدن به آن هم نفس شوید همانا برای بهشت بابی است بنام معروف که کسی داخل آن نمی شود مگر آنکه در دنیا اهل معروف باشد همانا وقتی بنده ای قدم می زند در برآورده نمودن حاجت مؤمنی خداوند به او دو فرشته ای را موکل می کند که از طرف راست وچپ او باشند وبرای او استغفار نموده واز خدا برآورده شدن حاجاتش را طلب می نمایند سپس فرمودند والله پیامبر خدا از برآوردن حاجت مؤمنی شاد می شوند.
- امام صادق (ع): مَن لَم یَهتَمَّ بِأُمور المُسلمین فَلَیس بِمُسلمٍ؛ هر که براى سامان دادن امور مسلمانان همّت نگمارد مسلمان نیست. این حدیث با تعبیرهاى گوناگونى از معصومان علیهم السلام رسیده است.
- حضرت صادق (ع) از رسول اکرم (ص)در حدیثی مشهورچنین روایت مى کند: «هر که روزگارش را سپرى کند و به امور مسلمین بى اهتمام و بى اعتنا باشد از آنان نیست و هر که بشنود نداى مردى را که فریاد مى زند: اى مسلمانان کمک! ولى به او پاسخ مثبت ندهد، مسلمان نیست».
- امام على (ع): فی کلّ شى ءٍ یُذمُّ السَرَفُ، إلاّ فى صَنائِع المَعروفِ و المُبالَغَة فى الطاعَة؛ اسراف در هر چیزى مذموم و نکوهیده است جز در انجام نیکى ها و مبالغه در طاعت خدا.
انشاءالله در مراحل بعدی بقیه پاداشها تقدیم می گردد.
اقامه به موقع نماز عمر را طولانی میکند
نماز نه تنها از فحشا و منکر جلوگیری می کند بلکه تأکید بر نمازهای پنجگانه آن هم به صورت منظم منجر به طول عمر و ایجاد آرامش و طمأنینه در انسان می شود. نتایج بررسیهای یک محقق آمریکایی نشان میدهد کسانی که نمازهای یومیه خود را به صورت منظم و به موقع میخوانند، بیش از سایرین عمر میکنند. به گزارش مهر به نقل از محیط ، دکتر دانیال هال محقق آمریکایی تأکید دارد: رفتن به مسجد به منظور ادای نماز منجر به طول عمر شخصی می شود که نمازش را با نظم و به موقع می خواند. وی با تحقیق بر روی زنان مسنی که برای اقامه نماز خود به مسجد می رفتند و بر اقامه نماز به موقع تأکید داشتند، تحقیق کرده و به این نتیجه رسید که نسبت وفات آنها نسبت به دیگر زنان 20 درصد کاهش دارد. به نظر می رسد زنانی که نماز خود را به موقع و سر وقت می خوانند بیشتر از دیگر گروهها زندگی می کنند.در حالی که برقراری ارتباطات دینی منظم منجر به افزایش ارتباطات اجتماعی شده و نقش مهمی در سلامتی جسمی و حتی روحی فرد ایجاد می کند. به گزارش الساحه، در ادامه این تحقیق آمده است که نماز نه تنها از فحشا و منکر جلوگیری می کند بلکه تأکید بر نمازهای پنجگانه آن هم به صورت منظم منجر به طول عمر و ایجاد آرامش و طمأنینه در انسان می شود. این پژوهش که از سوی دکتر دانیال هال محقق و پژوهشگر آمریکایی بر روی دهها نفر صورت گرفته ، حاکی از ارتباط ویژه میان طول عمر و انجام شعائر دینی است و نشان از شرایط روحی و جسمی مناسب برای نمازگزاران دارد. وی در تحقیق خود به گرانی داروهای آرام بخش برای بیماران روحی اشاره کرده و یادآور شده: کسانی که نماز می خوانند و شعائر دینی خود را به جا می آورند نیاز به داروهای گرانقیمت ندارند بلکه داروی اثربخش دیگری دارند که منجر به ایجاد آرامش و طول عمر آنها می شود. چندی پیش در خدمت یکی از علمای با تقوا ومخلص استان بودم با اینکه بیش از 80 سال سن داشت مانند یک جوان رشید راه میرفت ونشست وبرخواست می نمود وقتی علت این سرحالی را از او پرسیدم گفت «حدود 50 سال است که نماز اول وقتم ترک نشده آن هم به جماعت ومن یقین دارم آنچه مرا سرپاه نگه داشته است همین نمازجماعت منظم در سه وعده است.»